A Haber ekranında yarım dolar 3,52 lira yazdığı iddiası

Uzun süredir 7 TL sınırında dolaşan dolar, 1 Mayıs 2020 tarihinde 7,03 TL’yi gördü. Kurdaki bu yükselişin ardından sosyal medyada da bir görsel yayılmaya başladı. İddiada yer alan görüntüye göre, A Haber’in bir yayınında alt bantta “yarım dolar 3,52 TL” yazılmıştı. Pek çok kullanıcı görselin montajlanarak oluşturulduğunu düşünse de buna inanıp paylaşanların sayısı da az değildi. 

Görüntü montajlanarak oluşturulmuş

Ancak A Haber “yarım dolar 3,52 TL” şeklinde bir alt bant kullanmadı. Görsel montajlanarak oluşturulmuş. Kanalın 11 Eylül 2017, saat 10.39’daki yayında, alt bantta “Türkiye ekonomisi büyüyor” yazıyordu. 

Yayın kapsamında Kapital FX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, A Haber “Ekonomi Bülteni” programında Hilal Özdemir’in sorularını yanıtlıyor. İddia konusu videoya Erkan’ın YouTube kanalı üzerinden de ulaşılabiliyor. 

Ayrıca YouTube’dan izlenebilen yayında zikredilen avro kuru, Merkez Bankası’nın kur arşivi üzerinden de görülebiliyor. 11 Eylül 2017 tarihinde avro 4,07 – 4,08 civarında işlem görüyordu.

İddia görselde gram altının değerinin 147,9 lira olduğu da görülebiliyor. Altın fiyatlarının arşivini tutan birçok internet sitesi bulunuyor. Bu sitelerden gram altının değerinin o günlerde 146-147 TL civarında olduğu söylenebilir. Altın 2017’den sonra bir daha hiç bu değerden işlem görmedi. 

Aynı görüntü daha önce de montajlanmış

Aynı yayından alınan ekran görüntüleri daha önce de montajlanmıştı. Örneğin hazırladığı parodi haberlerle bilinen Zaytung’un 3 Mart 2019’da paylaştığı bir tweette de aynı canlı yayından alınan görüntü üzerinde “Venezuela ekonomisi uçuyor” yazıyordu.

Venezuella'da Tüm TV Kanallarının İflas Etmesi Nedeniyle Gündemi Sadece A Haber'den Takip Etmeye Başlayan Halk, Ekonomik Gelişmelerden Memnun… https://t.co/B3mNA66SDh pic.twitter.com/8AF5CFq730

— zaytung (@zaytung) March 3, 2019

Teyit şimdiye kadar A Haber’in alt bantlarıyla ilgili birçok analiz yayımladı. Yine sosyal medyada A Haber’in koronavirüsle röportaj yaptığı şeklinde benzer görseller de yayılıyor. 

Türkiye ekonomisi 2017’de bir yıl önceye göre büyümüştü

A Haber’in 2017’de kullandığı alt bandın doğru olup olmadığını ise o yılın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) oranlarına bakarak söyleyebiliyoruz. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Mart 2018’de açıkladığı verilere göre Türkiye ekonomisi 7,4 büyümüştü. Özellikle Eylül ayının sayıldığı üçüncü çeyrekte GSYİH değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,6 artış göstermişti. Yani A Haber’in 11 Eylül 2017’de ekonomiye yönelik açıklaması doğru denebilir.

Sonuç olarak A Haber, “yarım dolar 3,52 TL” yazılı bir alt bant kullanmadı A Haber’in bir canlı yayınından alınan ekran görüntüsünde aslında “Türkiye ekonomisi büyüyor” yazıyor. İddia, yanlış bilginin en yaygın yedi türünden manipülasyona örnek gösterilebilir.

SON GÜNCELLEME:

• 2017’ye ait ekonomik veriler analize eklendi. ( 5 Mayıs 2020 / 01.00 )