İDDİA 2: Antibiyotik Augmentin’in evcil hayvanlarda kullanımı hem ABD, hem de Avrupa’da yasaklandı.
YANLIŞ
Soner Yalçın, Kara Kutu: Yüzleşme Vakti isimli kitabında, Augmentin’in ABD ve Avrupa’da evcil hayvanlarda kullanımının yasaklandığı iddiasına yer verdi. Kitabın yedinci bölümü olan “Antibiyotik Çıkmazı”nın 337. sayfasında yer alan iddiaya göre, etken maddesi “klavuik asidin” olan Augmentin adlı antibiyotiğin kullanımı ABD’de ve Avrupa’da “domuz ve sığır gibi evcil hayvanlarda” yasaklandı.
İddiaya konu olan düzenleme, ABD’de FDA (Federal Gıda ve İlaç Dairesi), Avrupa Birliği’nde ise Avrupa Komisyonu’nun görev alanına giriyor. İki kurum da amoksisilinin ve klavulanik asidin kullanımına dair kısıtlama ve tavsiyelerde bulunmuş. Ancak bu kısıtlamalar, antibiyotik kullanımının tamamen yasaklanmasını değil, hangi durumlarda en fazla ne kadar antibiyotik kullanılabileceğini düzenliyor.
Avrupa Komisyonu’nun 2010’da yürürlüğe girmek üzere hayvansal kökenli gıda maddelerinde farmakolojik olarak aktif maddeler ve maksimum kalıntı sınırına dair aldığı kararda, amoksisilin ve klavulanik aside dair sınırlamalar ve hangi tür hayvanların bu kısıtlamalara tabi olduğu yer alıyor. Kararın yedinci sayfasında, gıda üretiminde kullanılan bütün hayvan çeşitlerinde, hangi gıda ürünü bölgesinde, kilogram başına en fazla kaç mikrogram amoksisilin olabileceğine dair değerler yer alıyor. Buna göre gıda üretiminde kullanılan tüm hayvan çeşitlerinde her bir kilogram kas, yağ, ciğer ve böbrekte, en fazla ellişer mikrogram; bir kilogram sütte ise dört mikrogram amoksisilin bulunabilir. Aynı kararın 22. sayfasında, sığırlarda ve domuzlarda kilogram başına en fazla kaç mikrogram klavulanik asit bulunabileceğine dair değerlere yer verilmiş. Buna göre sığır ve domuzlarda bir kilogram kas veya yağda en fazla 100 mikrogram, bir kilogram ciğerde en fazla 200 mikrogram, böbrekte kilogram başı 400 mikrogram klavulanik asit bulunabilir.
Çiftlik hayvanlarına hızla kilo aldırma amaçlı olarak yemlerine ve sularına antibiyotik katılmasını Avrupa Komisyonu 2005’te aldığı bir kararla yasaklarken, FDA, 2011’de aldığı tavsiye niteliğindeki bir kararla antibiyotik kullanımının sadece tıbbi zorunluluk halinde tercih edilmesi gerektiğinden bahsediyor. Gıda üretimi amaçlı hayvan yetiştiriciliğinde, hayvanlara verilen suya ve yeme karıştırılan antibiyotiklerin, antimikrobiyal direncin artmasına neden olduğu belirtiliyor.
Sonuç olarak Avrupa Komisyonu’nun 2010’da yürürlüğe giren kararı, klavulanik asidi yasaklamıyor, azami ölçüsünü belirliyor. Yasaklama ise hızlı kilo aldırma amacıyla kullanımla sınırlı. FDA’nın tavsiye kararı da gereksiz kullanımı engelleme amacı güdüyor.
Kara Kutu: Yüzleşme Vakti isimli kitap hakkındaki çalışmaya dair Teyit ekibi tarafından yayınlanan 63 yazı bu rehberde yer alıyor.
Komplo teorileri hakkındaki yazıları okuyarak kitabın içinde düşülen genel yanılgıları anlayabilirsiniz:
Manisalı eczacıları kim öldürdü?
Komplo Teorileri I: Aşırı şüpheci tutum etrafımızı sardığında
Komplo Teorileri II: Bilimsel görünme çabası
Komplo Teorileri III: Sağlığımızı korumak için ne yapabiliriz?
Bu bölümdeki yazılar Kara Kutu’nun yazım sürecine mercek tutuyor. Kitaptaki kaynak gösterimi, izlenen metodoloji ve tespit edilen intihaller sizi şaşırtabilir. Ayrıca kitapta yer alan ve Yalçın’ın konuşmalarından hareketle oluşturulan safsatalara ve daha fazlasına göz atabilirsiniz:
Kara Kutu’nun yöntemi – I: Nasıl yazıldı? Nasıl basıldı?
Kara Kutu’nun yöntemi – II: Kaynakça nasıl hazırlanmış?
Kara Kutu’nun yöntemi – III: 30 farklı kaynaktan yapılan intihaller
Korelasyon nedensellik değildir
Kara Kutu’nun ‘kozmik odasındaki’ intihaller
Safsatalar I: Komplo teorilerini safsatalar ile süslemek
Safsatalar II: Hatalı akıl yürütmenin kitabı
Özellikle ‘doğallık safsatasını’ özümsedikten sonra homeopati üzerine iddiaları inceleyebilirsiniz:
Kapitalizm homeopatiyi teğet mi geçti? Sektöre genel bakış
ABD’deki en büyük kütüphanelerin homeopati okullarıyla ilişkisi olduğu iddiası dayanaksız
İDDİA 1: Patofizyoloji kürsülerinin 12 Eylül’den sonra kapatıldığı ve yıllardır bu dersin verilmediği iddiası
Türkiye’de tıp eğitimi nasıl kurumsallaştı?
Kara Kutu: Yüzleşme Vakti isimli kitabın üçüncü ve dördüncü bölümlerinde yer alan iddiaların ele alındığı yazılar bu bölümde:
İDDİA 2: ABD ve Avrupa’da Augmentin’in evcil hayvanlarda kullanımının yasaklandığı iddiası
İDDİA 3: 12 yaşındaki her çocuğun kolesterol ilacı alması tavsiye edilmiyor
İDDİA 4: İlaçların farklı ülkelerde daha ucuz olmasının nedeni fiyat politikaları
İDDİA 5: Yan etkileri olan serzone isimli ilacın ‘henüz’ toplatıldığı iddiası
İDDİA 6: Bazı psikiyatrik hastalıklar piyasayı canlandırmak için mi uyduruldu?
İDDİA 7: Beyindeki organik değişimler mutasyon anlamına mı geliyor?
İDDİA 8: Gebelikte antidepresan kullanımının bebekte otizm riskini artırdığı iddiası
İDDİA 9: Serotonin ile depresyon arasında ilişki yok mu?
İDDİA 10: Sadece çocuklar üzerinde ve belli bir evre için yapılan araştırmanın sonuçları genellenebilir mi?
İDDİA 11: ABD’deki yaygın ölüm sebepleri arasında ilaç yan etkilerinin dördüncü sırada olduğu iddiası
Aşılar kitapta önemli bir yer tutuyor. Çalışmamızın önemli bir kısmı, bu nedenle aşılar hakkındaki iddialara ayrıldı:
Aşılar bağışıklığı zayıflatıyor mu? Vücudumuzun ‘askerleri’ nasıl çalışıyor?
Aşılarda bulunan maddeler o kadar ‘korkutucu’ mu?
Sürü bağışıklığı: ‘Benim çocuğum istersem aşılatmam’ denebilir mi?
Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de aşı çalışmaları
İDDİA 12: Türkiye’de ilk aşı kampanyasının 1985’te yapıldığı iddiası
İDDİA 13: Türkiye’de zorunlu aşı uygulaması olduğu iddiası
İDDİA 14: Menenjit aşısının 2013 yılında aşı takvimine eklendiği iddiası
İDDİA 15: Almanya’daki zorunlu kızamık aşısı yasasının ‘kıl payıyla’ kabul edildiği iddiası
İDDİA 16: Almanya’da çocuk doktorlarının yüzde 92’si çocuğunu aşılatmıyor iddiası
Finlandiya İngiltere İrlanda Hollanda ve İsveç’te aşıların zorunlu olmaması ne anlama geliyor?
İDDİA 17: FDA’da görevli Morris’in grip aşısı hakkındaki açıklamayı 2009’da yaptığı iddiası
İDDİA 18: İsrail’de hiç aşı yapılmadığı iddiası
Wakefield I: Aşı ve otizm arasındaki ilişki olduğu iddiaları nereden çıktı?
Wakefield II: Kızamık virüsü için aşı patenti almış
Wakefield III: Otizmli ailelerin avukatlarından para aldı
Aşı ve otizm arasında bağ olduğu tartışmalarını kimler kitleselleştirdi?
Aşı otizm arasında bağ olduğunu söyleyenlerin bilimsellik iddiası
Bugün 50’lerinde olanların çocukluğunda çevrelerinde otizmli çocuk yok muydu?
İDDİA 20: Neil Z. Miller aşı karşıtı derneklerle ilişkili
İDDİA 21: Houweling makalesinde aşıların zararlarından bahsetmiyor
İDDİA 22: Prof. Dr. Claire-Anne Siegrist aşının uzun dönemdeki faydalarının bilindiğini belirtiyor
İDDİA 23: Kızamık aşısının kadınların yüzde 55’inde romatoit artrit gelişmesine neden olduğu iddiası
İDDİA 24: Boğmaca aşısından sonra bebeklerin normalden yedi kat daha fazla hayatını kaybettiği iddiası
Difteri tetanoz ve boğmaca aşılarının ani bebek ölümü vakalarıyla bağlantısı yok
İDDİA 25: Aşıların kısırlığa neden olduğunu gösteren bir kanıt yok
İDDİA 26: Aşılarda kullanılacak antijenleri patent sınırlamaları mı belirliyor?
İDDİA 27: Gluten ve kazeinin otizme yol açtığını gösteren bulgu yok
Aşı üretimi kâr maksimizasyonuna dayanıyor ve bu halk sağlığını tehdit ediyor
Facebook’un reklam politikası Kara Kutu’daki aşı karşıtı iddiaların yayılımını engelledi mi?
Son olarak Kara Kutu’da modern tıbbın karşısına anti kapitalizmin konduğunu görüyoruz. Tıp ve anti kapitalizm ilişkisine dair yazılar aşağıdaki gibi:
Kaynaklar
Avrupa Komisyonu, 37/2010 No’lu Düzenleme, 22 Aralık 2009
Avrupa Komisyonu, Hayvan yemlerinde hızlı büyüme amaçlı antibiyotik kullanımının yasaklanmasına dair basın bülteni, 22 Aralık 2005
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi, Çiftlik hayvanlarında bazı antibiyotiklerin kullanımdan kaldırılması, 12 Kasım 2013