ABD ve Avrupa’da Augmentin’in evcil hayvanlarda kullanımının yasaklandığı iddiası

Soner Yalçın, Kara Kutu: Yüzleşme Vakti isimli kitabında, Augmentin’in ABD ve Avrupa’da evcil hayvanlarda kullanımının yasaklandığı iddiasına yer verdi. Kitabın yedinci bölümü olan “Antibiyotik Çıkmazı”nın 337. sayfasında yer alan iddiaya göre, etken maddesi “klavuik asidin” olan Augmentin adlı antibiyotiğin kullanımı ABD’de ve Avrupa’da “domuz ve sığır gibi evcil hayvanlarda” yasaklandı.

İddiaya konu olan düzenleme, ABD’de FDA (Federal Gıda ve İlaç Dairesi), Avrupa Birliği’nde ise Avrupa Komisyonu’nun görev alanına giriyor. İki kurum da amoksisilinin ve klavulanik asidin kullanımına dair kısıtlama ve tavsiyelerde bulunmuş. Ancak bu kısıtlamalar, antibiyotik kullanımının tamamen yasaklanmasını değil, hangi durumlarda en fazla ne kadar antibiyotik kullanılabileceğini düzenliyor.

Avrupa Komisyonu’nun 2010’da yürürlüğe girmek üzere hayvansal kökenli gıda maddelerinde farmakolojik olarak aktif maddeler ve maksimum kalıntı sınırına dair aldığı kararda, amoksisilin ve klavulanik aside dair sınırlamalar ve hangi tür hayvanların bu kısıtlamalara tabi olduğu yer alıyor. Kararın yedinci sayfasında, gıda üretiminde kullanılan bütün hayvan çeşitlerinde, hangi gıda ürünü bölgesinde, kilogram başına en fazla kaç mikrogram amoksisilin olabileceğine dair değerler yer alıyor. Buna göre gıda üretiminde kullanılan tüm hayvan çeşitlerinde her bir kilogram kas, yağ, ciğer ve böbrekte, en fazla ellişer mikrogram; bir kilogram sütte ise dört mikrogram amoksisilin bulunabilir. Aynı kararın 22. sayfasında, sığırlarda ve  domuzlarda kilogram başına en fazla kaç mikrogram klavulanik asit bulunabileceğine dair değerlere yer verilmiş. Buna göre sığır ve domuzlarda bir kilogram kas veya yağda en fazla 100 mikrogram, bir kilogram ciğerde en fazla 200 mikrogram, böbrekte kilogram başı 400 mikrogram klavulanik asit bulunabilir.

Çiftlik hayvanlarına hızla kilo aldırma amaçlı olarak yemlerine ve sularına antibiyotik katılmasını Avrupa Komisyonu 2005’te aldığı bir kararla yasaklarken, FDA, 2011’de aldığı tavsiye niteliğindeki bir kararla antibiyotik kullanımının sadece tıbbi zorunluluk halinde tercih edilmesi gerektiğinden bahsediyor. Gıda üretimi amaçlı hayvan yetiştiriciliğinde, hayvanlara verilen suya ve yeme karıştırılan antibiyotiklerin, antimikrobiyal direncin artmasına neden olduğu belirtiliyor. 

Sonuç olarak Avrupa Komisyonu’nun 2010’da yürürlüğe giren kararı, klavulanik asidi yasaklamıyor, azami ölçüsünü belirliyor. Yasaklama ise hızlı kilo aldırma amacıyla kullanımla sınırlı. FDA’nın tavsiye kararı da gereksiz kullanımı engelleme amacı güdüyor.