Beyindeki organik değişimler mutasyon anlamına mı geliyor?

Soner Yalçın Kara Kutu-Yüzleşme Vakti kitabının 224 ve 225. sayfalarında depresyon tanısı konan hastaların beyninde organik bir sorun olduğunun ispatlanmış olmadığını iddia ederken, iddiasını beynin kısa sürede böyle mutasyon geçiremeyecek olmasına dayandırıyor. 

Bu cümlede depresyonun beyinde bir değişim sonucu meydana gelmediği, ya da depresyon sırasında beyinde bir değişiklik olmadığı kast edilmiş gibi görünüyor. Son 50 yılda insan beyni hakkında öğrendiğimiz en önemli şey, mutasyon değilse de, beynin hızla ve sürekli değişen bir organ olduğu. Mutasyon, DNA’da ya da RNA’da meydana gelen kalıcı değişikliklere deniyor. Beyin mutasyonlar aracılığıyla olmasa da, yapısını, işlevini ve bağlantılarını yeniden yapılandırarak sürekli değişiyor. Depresyon halinde beyinde çok sayıda yapısal, işlevsel ve moleküler değişiklik meydana geldiği kanıtlanmış durumda.

İnsan beyni, hem bedenin tamamıyla, hem de dış dünyayla sürekli iletişim halinde olduğu için, çok sayıda etki altında sürekli değişen, yeni koşullara adaptasyon becerisi yüksek olan bir organ. Vücudun enerjisinin önemli bir kısmını beyin kullanıyor. Bu derecede yoğun çalışan bir organın, mide, damar sistemi, ya da sindirim sistemi kadar işlevsel bozulma göstermesi beklenir bir durum.

Her geçen gün, beyindeki işlevsel bozulmanın işaretleri ile ilgili yeni bilgiler ediniyoruz. Örneğin görüntüleme teknikleri sayesinde, beynin hafızadan sorumlu olan hipokampus isimli bölgesinin depresyon sırasında küçüldüğü gösterildi. Bu sayede, depresyonda gördüğümüz bellek sorunlarının beyindeki işaretini bulmuş olduk. Son 20 yıl içinde, hafızadan sorumlu olan bu beyin bölgesinin yeni sinir hücreleri üretebilme becerisi keşfedildi. 

Araştırmalar, beynin yeni sinir hücreleri üretebilme becerisinin depresyon sırasında azaldığını, tedavi ve iyileşmeyle bu değişikliğin geri döndürülebileceğini de gösteriyor. Depresyonda beyinde tam olarak nelerin değiştiğinin daha iyi anlaşılması için beyni inceleyen yeni teknolojilerin gelişmesine ve bu alanda yapılacak yeni bilimsel çalışmalara gereksinim var.

Sonuç olarak depresyondaki hastaların beyninde bazı değişiklikler olduğu bilinen bilimsel bir gerçek. Bilim insanları depresyon sırasında beynin evrimsel bir mutasyon geçirdiğini ise zaten söylememişlerdi.