İDDİA: Video İspanya’nın Endülüs bölgesindeki Granada şehrinde 500 yıl sonra ezan okunduğunu gösteriyor.
YANLIŞ
Sosyal medyada sıkça paylaşılan ve Teyit’e ihbar olarak gelen bir iddiaya göre, İspanya’nın Granada şehrinde yeni koronavirüs sebebiyle 500 yıl sonra ilk kez ezan okundu.
Konuyla ilgili aynı günlerde sosyal medyada bir başka paylaşım daha gündeme geldi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un paylaştığı görüntülerde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Granada’da okunan ezanı dinliyordu. Sabah, Akşam, Hürriyet, Star, TRT Haber, T24 ve Independent Turkish Erdoğan’ın görüntüsünün yer aldığı videoya ilişkin haber yaptı.
Ancak iddia doğru değil. Görüntüler Azerbaycan’ın Balaken şehrine ait. Ezan sesi ise videoya sonradan eklenmiş. Videoda ezan okuyan kişi İranlı Müzisyen Mehdi Yarrahi.
Görüntüler Azerbaycan’ın Balaken şehrine ait
Video, Azerbaycan’ın Balaken şehri için hazırlanmış ve ezanı okuyan kişi İranlı müzisyen Mehdi Yarrahi. Videonun paylaşılma tarihi ise yeni koronavirüsün ortaya çıkmasından önce. Video YouTube’da “AZAN (BELOKAN, AZERBAIJAN) by Mehdi Yarrahi” başlığıyla 19 Kasım 2019’da paylaşılmış. Ayrıca Azerbaycanlı bir Facebook kullanıcısı da videoyu 22 Kasım 2019’da paylaşmış. Videoda görünen cami ise Balaken Cuma Cami. Videodaki cami ile Cuma Camisi’ni karşılaştırdığımızda, minare rengi, caminin çatısındaki detaylar ve konumun uyuştuğunu görüyoruz.
Videodan ekran görüntüsü
Google Maps sokak görüntüsü
Erdoğan’ın dinlediği ses de Mehdi Yarrahi’ye ait
İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un Erdoğan’a hangi videoyu izlettiğini göremesek de videodaki sesten Mehdi Yarrahi’nin düzenlemesinin yer aldığı anlaşılabiliyor. Yarrahi’ye ait olan kaydın 2.32’nci dakikasındaki bölümün, Erdoğan’ın dinlediği ezanla aynı olduğu görülüyor.
Granada’da 2003 yılında da ezan okunmuştu
İspanya’da halihazırda faaliyet gösteren camiler var ve Granada’daki büyük camiden 2003 yılında da ezan okunmuştu. Granada’da 500 yıl sonra ilk defa ezan sesinin duyulduğu iddiası, 2017 yılında da gündeme gelmişti. Bir turistin Elhamra Sarayı’nda ezan sesini duyduğu an verdiği tepki kısa sürede yaygınlaşmıştı. Ezanın Suriyeli Mouaz Al-Nass tarafından okunduğu verilen bilgiler arasındaydı. Türk basınında da konuya ilişkin haber yapılmıştı. Yani son ezanın üzerinden 500 yıl geçmedi.
Sonuç olarak videonun Granada’da yeni koronavirüs nedeniyle 500 yıl sonra ezan okunduğunu gösterdiği iddiası gerçeği yansıtmıyor. Video eski tarihli ve görüntüler Azerbaycan’ın Balaken şehrinden. İddia, yaygın bilinen yanlış bilgi türlerinden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
Kaynaklar
YouTube, Mehdi Yarrahi - Azan, 15 Mart 2019
YouTube, AZAN ( BELOKAN,AZERBAIJAN) by Mehdi Yarrahi, 19 Kasım 2019
Facebook kullanıcısı tarafından paylaşılan gönderi, 22 Kasım 2019
YouTube, The Adhan is Called at Alhambra Palace, 8 Eylül 2017
Milli Gazete, El Hamra’da 5 asır sonra Ezan-ı Muhammedi, 10 Eylül 2017
Yeni Şafak, El Hamra’da 5 asır sonra ilk kez ezan okundu, 10 Eylül 2017
Google Maps, Balaken Merkez Cuma Cami
Vikipedi, Balaken Cuma Cami, 11 Haziran 2018
Telegraph, After 500 years, Granada's Muslims get their mosque, 8 Temmuz 2003
The Observatory of Religious Pluralism in Spain, İspanya’da, Müslümanların ibadet ettikleri yerler
Fahrettin Altun’un paylaştığı tweet, 29 Mart 2020